Skrót wiadomości - poniedziałek 27 maja, 17.00
Przegląd najważniejszych wiadomości gospodarczych, krajowych i ze świata.
MAKROEKONOMIA, WSKAŹNIKI
Stopa bezrobocia w kwietniu 2024 r. wyniosła 5,1 proc. wobec 5,3 proc. miesiąc wcześniej - podał Główny Urząd Statystyczny.
Stopa bezrobocia liczona wg Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w I kw. 2024 r. wyniosła w Polsce 3,1 proc. wobec 3,1 proc. w poprzednim kwartale - podał Główny Urząd Statystyczny.
Nowe zamówienia w przemyśle na eksport w kwietniu 2024 r. w ujęciu rdr spadły o 1,1 proc., po spadku o 21,7 proc. rdr miesiąc wcześniej - podał GUS.
Nowe zamówienia w przemyśle w kwietniu 2024 r. spadły o 0,9 proc. rdr, po spadku o 22,0 proc. rdr miesiąc wcześniej - podał Główny Urząd Statystyczny.
Sprzedaż hurtowa przedsiębiorstw handlowych w kwietniu 2024 r. wzrosła o 6,1 proc. rdr, a mdm spadła o 1,1 proc. - podał Główny Urząd Statystyczny.
Wydajność pracy w przemyśle, mierzona produkcją sprzedaną na jednego zatrudnionego, w okresie styczeń–kwiecień 2024 r. była o 1,8 proc. wyższa rdr, przy spadku przeciętnego zatrudnienia o 0,9 proc. oraz wzroście przeciętnego miesięcznego nominalnego wynagrodzenia brutto o 12,2 proc. - podał Główny Urząd Statystyczny.
Wynik finansowy firm niefinansowych w I kwartale spadł o 39,9 proc. rdr do 35,3 mld zł - podał GUS.
W kwietniu 2024 roku 43 zakłady zadeklarowały zwolnienie 2,3 tys. pracowników wobec 38 i 1,5 tys. w kwietniu 2023 roku - podał Główny Urząd Statystyczny.
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania oddanego do użytkowania przez deweloperów w okresie I-IV spadła o 0,6 mkw i wyniosła 61,3 mkw - podał GUS.
Eksport zbóż w 9 miesiącach sezonu 2023/24 wyniósł 9.429 tys. ton wobec 7.940 tys. ton w analogicznym okresie poprzedniego sezonu - ocenia Izba Zbożowo-Paszowa w newsletterze.
Globalne zbiory zbóż w sezonie 2024/25 wyniosą 2.312 mln ton wobec 2.322 mln ton prognozowanych wcześniej - wynika z raportu IGC (Międzynarodowej Rady Zbożowej).
W kwietniu obroty e-handlu wzrosły mdm o 9,2 proc. do 7,011 mld zł - podała Krajowa Izba Gospodarcza w miesięczniku poświęconym e-handlowi.
Indeks Ifo, obrazujący nastroje wśród przedsiębiorców niemieckich, wyniósł w maju 89,3 pkt. wobec 89,3 pkt. miesiąc wcześniej - podał instytut Ifo w komunikacie. Analitycy spodziewali się indeksu na poziomie 90,4 pkt.
BUDŻET, DŁUG
Z unijnym dofinansowaniem realizowane są, wg stanu na 26 maja, 106.781 inwestycje o łącznej wartości 671,6 mld zł - podał resort funduszy i rozwoju.
Ministerstwo Finansów pracuje nad nowymi instrumentami, które mogą pobudzić polski rynek kapitałowy - poinformował minister finansów Andrzej Domański.
SPÓŁKI
Scope Fluidics chce zrealizować zaktualizowane cele związane z Bacteromic ze środków własnych. Zakłada, że certyfikację IVDR dla systemu uzyska w drugiej połowie 2025 r. – poinformował PAP Biznes prezes Piotr Garstecki. Spółka prowadzi rozmowy w sprawie komercjalizacji.
Aktualny portfel zamówień grupy Polimex-Mostostal, pomniejszony o sprzedaż przypadającą na konsorcjantów, ma wartość ok. 8,52 mld zł - poinformowała spółka w raporcie kwartalnym.
Grupa PKP Cargo miała w I kw. 2024 r., zgodnie z szacunkami, 122,4 mln zł EBITDA wobec 359,4 mln zł rok wcześniej i 118,1 straty netto j.d. wobec 104,2 mln zysku neto j.d rok wcześniej - podała spółka w komunikacie.
Grupa Klepsydra ocenia, że rynek pogrzebowy zmierza do stabilizacji, a swój udział pod względem liczby wykonanych usług szacuje na 2-3 proc. - poinformował prezes Marek Cichewicz. Dodał, że zarząd przygląda się firmom do przejęcia, a w tym roku chciałby dokonać przynajmniej jednej akwizycji.
Oferty Izostalu o łącznej wartości 120,6 mln zł brutto okazały się najkorzystniejsze w postępowaniu dla Operatora Gazociągów Przesyłowych Gaz-System na dostawę izolowanych rur stalowych w ramach zawartej umowy ramowej - poinformowała spółka w komunikacie.
Torpol dostrzega potencjał i możliwość dywersyfikacji działalności w spółce zależnej Torpol Oil&Gas, ma wobec niej plany rozwojowe. Zarząd nie ma informacji o rozmowach w sprawie sprzedaży udziałów w spółce do Mirbudu - poinformowali przedstawiciele Torpolu. Ocenili, że 6-7 proc. to bezpieczny poziom marży.
Ailleron skupia się m.in. na zwiększeniu sprzedaży eksportowej i dalszej sprzedaży produktu LiveBank - poinformował na konferencji prasowej Tomasz Król, dyrektor finansowy grupy. W części Software Mind grupa planuje kontynuowanie strategii przejęć.
Oferty Ferrum w przetargach Gaz-Systemu na budowę gazociągu Kolnik-Gdańsk oraz DN1000 MOP 8,4 MPa Gustorzyn - Wicko zostały wybrane jako najkorzystniejsze - poinformowało Ferrum w komunikacie. Wartość złożonych ofert to ok. 63,5 mln zł netto, 1,3 mln zł netto, 62,6 mln zł netto.
W 2023 roku Nest Bank osiągnął rekordowy zysk brutto w historii banku na poziomie 90,9 mln zł i pozyskał o 22 proc. więcej klientów niż rok wcześniej. W 2024 rok bank planuje rozpoczęcie działalności leasingowej - poinformował bank w komunikacie.
Sieci handlowe Auchan Polska i Intermarché chcą nawiązać współpracę partnerską. Podpisały list intencyjny, w którym uzgodniły zamiar powołania wspólnych struktur zakupowych na najbliższych 10 lat - poinformowała w komunikacie prasowym Grupa Muszkieterów.
Biedronka zasila ponad tysiąc sklepów zieloną energią oraz podpisała umowę z EDP Energia Polska, na mocy której instalacje fotowoltaiczne zostaną zainstalowane w dziewięciu centrach dystrybucyjnych sieci - podała Biedronka w komunikacie prasowym.
PKP Cargo uruchomiło program kierowania maksymalnie 30 proc. pracowników na tzw. nieświadczenie pracy przez 12 miesięcy - poinformowała w poniedziałek spółka.
Wartość portfela zamówień grupy Comarch w pierwszym kwartale 2024 r. jest obecnie o ok. 2 proc. wyższa niż przed rokiem - poinformował na konferencji prasowej Konrad Tarański, dyrektor finansowy.
Zarząd Labo Print rekomenduje przeznaczenie zysku za 2023 r. na kapitał zapasowy - poinformowała spółka w komunikacie.
Gamivo uchwaliło program skupu akcji własnych, w ramach którego zarząd jest uprawniony do nabycia maksymalnie 373 tys. akcji, co stanowi nie więcej niż 20 proc. kapitału zakładowego - podała spółka w komunikacie. Łączna kwota przeznaczona na sfinansowanie skupu nie przekroczy 9,3 mln zł.
Grupa Kino Polska TV pozytywnie ocenia obecną dynamikę na rynku reklamowym - poinformował na wideokonferencji Erwan Luherne, członek zarządu Kino Polska TV. W 2024 roku grupa chce rozwijać działalność w filarach: kanały free-to-air, oferta cyfrowa we współpracy z partnerami B2B i kanały FilmBox na rynkach międzynarodowych.
Walne zgromadzenie cyber_Folks zdecydowało, by na dywidendę trafiło 21,25 mln zł, co daje 1,5 zł dywidendy na akcję - wynika z podjętych uchwał. Akcjonariusze zdecydowali także o upoważnieniu zarządu do skupu do 42,5 tys. akcji własnych za maksymalnie 6,8 mln zł.
Spółka Orle Pióro, wydawca portalu DoRzeczy .pl, tygodnika Do Rzeczy – Pawła Lisickiego oraz magazynu Historia Do Rzeczy, będąca częścią grupy medialnej PMPG Polskie Media, planuje debiut na NewConnect w 2025 r. - podała spółka w komunikacie prasowym. Ofertę publiczną chce przeprowadzić w II półr. 2024 r.
Akcjonariusze DGA zdecydowali, że spółka wypłaci z zysku za 2023 rok dywidendę w wysokości prawie 304 tys. zł, czyli 0,3 zł na akcję - podała spółka w komunikacie. Zarząd proponował wcześniej dywidendę w wysokości 0,2 zł na akcję.
WALUTY
Europejski Bank Centralny (EBC) ustalił kurs euro na 1,0843 USD i 170,07 JPY - podał bank na swojej stronie internetowej.
ENERGETYKA, PALIWA
Polskie Sieci Energetyczne odnotowały 27 maja kolejny rekord produkcji energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznych - o godz. 12.00 pracowały one z mocą 11.382 MW, a w godz. 11-12 wyprodukowały 11.195 MWh energii - podały PSE na platformie X.
Stworzenie ram regulacyjnych funkcjonowania rynku wodoru w Polsce to cel projektu noweli Prawa energetycznego, opublikowanego w poniedziałek na stronie RCL. Nowe przepisy realizować będą jeden z kamieni milowych KPO - wskazano w ocenie skutków regulacji.
W 2030 roku Unia Europejska ma sama pokrywać 40 proc. zapotrzebowania na czyste technologie, takie jak panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła. Rozporządzenie o przemyśle zeroemisyjnym, zatwierdzone w poniedziałek przez kraje członkowskie, ma ułatwić inwestowanie w ten strategiczny sektor.
Nowe, ogromne źródło litu, które może zaspokoić nawet 40 proc. zapotrzebowania USA na ten pierwiastek, odkryli naukowcy podczas odwiertów w Pensylwanii. Jak informuje czasopismo „Scientific Reports”, do odkrycia doszło w wodach odpadowych pochodzących z odwiertów gazowych w Marcellus w Pensylwanii. Wody takie są produktem ubocznym procesu hydraulicznego szczelinowania (frackingu), który polega na wtłaczaniu płynów pod wysokim ciśnieniem w skały w celu wydobycia gazu ziemnego z łupków.
OPINIE, PROGNOZY
Zarówno krótko jak i średniookresowe perspektywy polskiej branży motoryzacyjnej wyglądają optymistycznie - oceniają ekonomiści Credit Agricole. Ważnym czynnikiem wspierającym aktywność polskiej branży motoryzacyjnej był segment aut elektrycznych. Polska korzysta na postępujących zmianach technologicznych zachodzących w motoryzacji.
W I kw. 2024 r. w Polsce podpisano umowy najmu na ponad 870 tys. m kw. powierzchni przemysłowej, co oznacza spadek aktywności o 25 proc. rdr, jednak kraj pozostaje jednym z najaktywniejszych sektorów w Europie, a 2024 r. przyniesie stabilizację na rynku magazynów - ocenia firma doradcza Cushman & Wakefield.
Wśród beneficjentów AI znajdzie się Polska, która może zyskać nawet 90 mld dolarów rocznie. Polska znalazła się na siódmym miejscu wśród gospodarek z UE, USA, Wielkiej Brytanii i Szwajcarii o najwyższej rocznej zdolności produkcyjnej wytworzonej dzięki wsparciu tej technologii - wynika z raportu firmy EY. Podano, że AI pozwoli osiągnąć w Polsce wartość produkcyjną odpowiadającą pracy 4,9 mln osób.
POZOSTAŁE WIADOMOŚCI GOSPODARCZE
Branża domów maklerskich miała w I kwartale 2024 roku 338,9 mln zł zysku netto - wynika z kwartalnych danych publikowanych przez KNF.
Podaż ziarna na rynku jest niewielka, przetwórcy sondują możliwości importu ziarna - poinformowała Izba Zbożowo-Paszowa.
Wojna prowadzona przez Rosję przeciwko Ukrainie zniszczyła około 30 proc. potencjału krajowego sektora rolnego, a 20 proc. rolnych znajduje się pod okupacją gruntów - poinformował Wiktor Kancurak, sekretarz stanu w ukraińskim ministerstwie rolnictwa.
Rada Unii Europejskiej przyjęła w poniedziałek rozporządzenie w sprawie ekoprojektowania. Nowe przepisy określają wymogi dotyczące projektowania produktów, tak by były bardziej trwałe, zdatne do powtórnego użycia, naprawy, renowacji i recyklingu.
Rada Unii Europejskiej przyjęła w poniedziałek rozporządzenie w sprawie ekoprojektowania. Nowe przepisy określają wymogi dotyczące projektowania produktów, tak by były bardziej trwałe, zdatne do powtórnego użycia, naprawy, renowacji i recyklingu.
Państwa UE w poniedziałek finalnie poparły nowe przepisy, które mają ograniczyć emisję metanu w sektorze energetycznym. Zmniejszenie emisji tego gazu będzie konieczne także w kopalniach węgla, co w negocjacjach nad ostatecznym kształtem przepisów było istotne dla Polski.
WYDARZENIA Z KRAJU
Wicepremier, minister obrony Władysław Kosiniak-Kamysz oświadczył, że Tarcza Wschód będzie finansowana z budżetu państwa, jednocześnie Polska będzie zabiegać o środki z UE na ten cel. Wierzymy, że nie tylko dla Polski, ale też krajów bałtyckich te środki w kolejnych budżetach UE się znajdą - dodał szef MON.
W program Tarcza Wschód są zaangażowane w ramach zespołu międzyresortowego: MON jako resort wiodący, MSWiA, a także ministerstwa aktywów państwowych, infrastruktury oraz klimatu - przekazał w poniedziałek wiceszef MON Cezary Tomczyk. Całość przedsięwzięć ma być kierowana z poziomu Sztabu Generalnego WP.
Wiceminister obrony Cezary Tomczyk poinformował, że we wtorek spotka się z ministrem obrony Litwy, Podkreślił, że współpraca z państwami bałtyckimi ma na celu budowę ciągłej i kompatybilnej linii obrony, która będzie korzystać z tych samych systemów i technologii.
Ambasadorowi przy NATO Tomaszowi Szatkowskiemu skończyła się kadencja i podlega rotacji - oświadczył w poniedziałek minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski. Dodał, że rotacja kadr w MSZ odbywa się przeważnie w okolicach lata.
We wtorek komisja śledcza ds. tzw. afery wizowej planuje przesłuchanie byłego prezesa Orlenu Daniela Obajtka, którego chce pytać o zatrudnianie obcokrajowców przy inwestycji spółki - Olefiny III. Z wpisu Obajtka na platformie X wynika, że nie stawi sie na przesłuchanie. "Nie będę małpą w cyrku Michała Szczerby (...) - napisał Obajtek. "Cieszę, że Daniel Obajtek potwierdził wiedzę o wezwaniu przed Komisję śledczą ds. afery wizowej" - odpowiedział mu Szczerba.
W poniedziałek formalnie ruszyła ponowna kontrola Najwyżej Izby Kontroli w Funduszu Sprawiedliwości; kontrolerzy wejdą do Ministerstwa Sprawiedliwości w środę - przekazał PAP rzecznik NIK Marcin Marjański. W piątek kontrolę zapowiedział prezes NIK Marian Banaś.
W rozmowie z TVN24 Michał Dworczyk, b. szef KPRM przyznał, że urzędnik który otrzyma doniesienie o popełnieniu przestępstwa ma obowiązek przekazać je stosownym organom, równocześnie przekazał, że on takiej wiedzy na temat funkcjonowania MS nie miał. Suwerenna Polska samodzielnie kierowała resortem - dodał. Przeszukanie domu Ziobry nazwał polityczną wendettą.
Działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji pokazują, że stała się ona ciałem politycznym, to absolutnie niedopuszczalne - ocenił szef MSWiA, a w przeszłości członek zarządu Polskiego Radia Tomasz Siemoniak odnosząc się do informacji, że KRRiT od początku roku nie przekazuje rozgłośniom regionalnym należnego im abonamentu.
Prezydent zdecydował, by przedstawiciel Związku Rolniczego "Orka" wszedł w skład Rady ds. rolnictwa, działającej w ramach Narodowej Rady Rozwoju - poinformował minister Wojciech Kolarski po spotkaniu protestujących z Andrzejem Dudą. Rolnicy mówią, że ich strajk "nie zakończy się, póki nie wygrają".
Miasta powyżej 20 tys. mieszkańców będą musiały przygotować plany adaptacji do zmian klimatu dot. usprawnienia programu "Stop Smog" czy wprowadzenia wymagań jakościowych dla biomasy spalanej w domowych kotłach - przewiduje opublikowany w poniedziałek projekt noweli Prawa ochrony środowiska.
Rząd Donalda Tuska zamiast wypełniać swój podstawowy obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa, napędza już i tak galopujący kryzys klimatyczny – uważają przedstawiciele Ostatniego Pokolenia. Świadome pogarszanie sytuacji klimatycznej ma znamiona zbrodni przeciwko ludzkości – ocenili w poniedziałek.
Ministerstwo Zdrowia skierowało w poniedziałek do konsultacji projekt rozporządzenia, który określa limit przyjęć na kierunku lekarskim w roku akademickim 2024/2025. W projekcie nie uwzględniono uczelni, które nie posiadają zgody Polskiej Komisji Akredytacyjnej na rozpoczęcie kształcenia.
Konieczne są zmiany systemowe i zwiększenie budżetu na leki onkologiczne – powiedział w poniedziałek prezes Polskiego Towarzystwa Koderów Medycznych Michał Chrobot. Zaznaczył, że za ubiegłorocznym "epokowym" zwiększeniem dostępność do leczenia onkologicznego, nie poszły pieniądze.
Szpital w Otwocku na podstawie złożonych wniosków otrzymał z Funduszu Sprawiedliwości dofinansowanie w sumie na ok. 18,5 mln zł. Wszelkie wnioski o dotacje składane przez szpital do różnych instytucji dotyczą wyłącznie merytoryczno-medycznych aspektów wyposażenia i infrastruktury szpitala - poinformował PAP dyrektor placówki prof. Jarosław Czubak.
Mazowiecki Wydział Zamiejscowy Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie przejął do dalszego prowadzenia dwa postępowania dotyczące pożarów, do których doszło w kwietniu i maju br. w Warszawie, w tym pożaru hali targowej Marywilska 44 - poinformował prok. Karol Borchólski z Prokuratury Krajowej.
Policjanci z Gdańska zatrzymali 29-latka, który jest podejrzany o usiłowanie zabicia psa. Zdaniem śledczych, mężczyzna kierując samochodem przejechał bulteriera, który był prowadzony przez właściciela na smyczy. Zatrzymanemu grozi do trzech lat więzienia.
WYDARZENIA Z ZAGRANICY
Minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski poinformował w poniedziałek w Brukseli, że w związku z udziałem Rosji w wojnie hybrydowej przeciwko UE, w tym przeciwko Polsce, podjął decyzję o nałożeniu restrykcji na poruszanie się dyplomatów rosyjskich po kraju.
Zgromadzenie Parlamentarne NATO zaapelowało w poniedziałek, by Ukrainie umożliwiono wykorzystywanie otrzymanej od sojuszników broni przeciwko celom wojskowym w Rosji. Szef Sojuszu Jens Stoltenberg podkreślił, że decyzje w tej sprawie należą do krajów, które taką pomoc przekazały.
Zachodnie służby twierdzą, że za podpaleniami w Europie, które mają osłabić wsparcie dla Ukrainy, stoi rosyjski wywiad wojskowy GRU (Główny Zarząd Wywiadowczy) - twierdzi w poniedziałkowej analizie dziennik "New York Times".
Węgry blokują nie tylko 5 mld euro na wsparcie militarne dla Ukrainy, ale też przekazanie jej zysków z zamrożonych rosyjskich aktywów; środki te "mogą nie zostać właściwie wykorzystane" - informuje źródło UE. Według niego, wśród obradujących w poniedziałek szefów MSZ "narasta frustracja" z powodu postawy Budapesztu.
Blokowanie przez Węgry wsparcia dla Ukrainy budzi najwyższą irytację, w tym Polski - powiedział w poniedziałek po posiedzeniu ministrów spraw zagranicznych w Brukseli szef MSZ Radosław Sikorski. Jak dodał, Polska ma prawo do refundacji 450 mln euro pomocy udzielonej Kijowowi.
Minister spraw zagranicznych Litwy Gabrielius Landsbergis skrytykował w poniedziałek w Brukseli rząd Węgier za blokowanie decyzji Unii Europejskiej w kwestiach zagranicznych, w tym w sprawie pomocy wojskowej dla Ukrainy. Jego zdaniem UE musi znaleźć sposób na obejście tego problemu.
Wbrew przewidywaniom prawicowo-populistyczna Alternatywa dla Niemiec (AfD) nie odniosła walnego zwycięstwa w pierwszej turze wyborów lokalnych w kraju związkowum Turyngia. Głosowanie to jest postrzegane jako test nastrojów społecznych przed wyborami do kilku parlamentów związkowych na jesieni.
Europejscy socjaldemokraci mogą nie poprzeć przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen na drugą kadencję, jeśli zdecyduje się ona na współpracę z prawicą - pisze w poniedziałek portal Politico. Przed taką współpracą przestrzegał polityczkę m.in. kanclerz Niemiec Olaf Scholz.
Ministrowie spraw zagranicznych krajów UE, którzy obradują w poniedziałek w Brukseli, nałożyli sankcje w związku ze śmiercią w kolonii karnej lidera rosyjskiej opozycji Aleksieja Nawalnego - podały unijne źródła. Nawalny zmarł w lutym w łagrze na Dalekiej Północy Rosji.
Na obecnym etapie rozmowy o ewentualnym wysłaniu żołnierzy krajów zachodnich na front ukraiński są "na poziomie spekulacji" – oświadczył w poniedziałek prezydent Finlandii Alexander Stubb, który rozpoczął wizytę w Estonii. Finlandia nie zmieniła stanowiska w tej sprawie - dodał.
Ubiegający się o reelekcję prezydent Litwy Gitanas Nauseda zwyciężył w niedzielę w drugiej turze wyborów prezydenckich. Wstępne wyniki Głównej Komisji Wyborczej pokazują, że zdobył on około 80 proc. głosów, a jego rywalka, premier Ingrida Szimonyte - około 20 proc.
Rada Unii Europejskiej przyjęła w poniedziałek dyrektywę, która wpisuje przymusowe małżeństwa, nielegalną adopcję i zmuszanie do surogacji na listę przestępstw podlegających pod unijne przepisy o zwalczaniu handlu ludźmi. Bedzie za nie grozić więzienie.
Japońska straż przybrzeżna poinformowała w poniedziałek o rekordowej, trwającej nieprzerwanie 185 dni z rzędu obecności chińskich jednostek w pobliżu kontrolowanego przez Japonię archipelagu Senkaku (chiń. Diaoyu).
Były już oficer armii niemieckiej został skazany w poniedziałek przez sąd w Duesseldorfie na trzy i pół roku więzienia za szpiegostwo na rzecz Rosji. Sąd stwierdził, że 54-latek „niemal natrętnie oferował” swoje usługi.
Według amerykańskiego Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (CDC) od 2019 r. na całym świecie uwolniono już do środowiska ponad 1 mld zmodyfikowanych genetycznie komarów, przeznaczonych do walki z malarią.
Władze Turcji przygotowują projekt, przewidujący usypianie bezpańskich psów, które nie zostaną wzięte pod opiekę w ciągu 30 dni. Decyzję krytykują obrońcy praw zwierząt i część opozycji. Liczbę bezpańskich psów w kraju szacuje się na ok. 10 mln.
(PAP Biznes)
gor/ asa/